Konkurs Moja SMART wieś
Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN (IRWIR PAN) wraz z Fundacją Fundacją Wspomagania Wsi i Fundacją RURBAN Wieś-Miasto-Region serdecznie zapraszają do wzięcia udziału w Konkursie MOJA SMART WIEŚ.
Operacja realizowana jest w ramach planu działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
„Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi”
„Operacja wspófinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”
Materiał opracowany przez Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN
Celem Konkursu jest promowanie tematyki smart villages – inteligentnych wsi.
W wyniku postępowania konkursowego przyznane zostaną następujące nagrody:
· I miejsce – 5 000 zł
· II miejsce – 4 000 zł
· III miejsce – 3 000 zł
oraz 7 wyróżnień po 1000 zł
Więcej informacji na stronie Konkursu
Cel realizacji konkursu:
1) Zwiększenie zainteresowania i wiedzy wśród interesariuszy obszarów wiejskich na temat koncepcji smart villages, jej wdrażania i możliwych do uzyskania korzyści w związku z podejmowaniem tej inicjatywy.
2) Sieciowanie praktyk godnych naśladowania, aktywizacja mieszkańców wsi w poszukiwaniu rozwiązań koncepcji smart villages.
3) Realizacja nowych przedsięwzięć w ramach smart villages, bazujących na przykładach zebranych w trakcie trwania konkursu.
4) Zwiększenie zainteresowania ideą inteligentnych wsi wśród decydentów w kontekście perspektywy finansowej UE 2021-2027.
Uczestnicy konkursu: osoby i podmioty, którym bliskie są problemy obszarów wiejskich.
Do konkursu będą kwalifikowane wszelkie prace opisujące Jak wieś stała się smart?
Przeprowadzenie konkursu „Moja SMART wieś” pozwoli zidentyfikować na obszarach wiejskich w Polsce przykłady realizacji/wdrażania koncepcji smart villages. W myśl definicji Komisji Europejskiej, smart villages (inteligentne wsie) „opierają się na swoich mocnych stronach i zasobach, a także na rozwijaniu nowych możliwości, gdzie tradycyjne i nowe sieci i usługi są ulepszane za pomocą technologii cyfrowych, telekomunikacyjnych, innowacji i lepszego wykorzystania wiedzy” (EU Action for Smart Villages 2017).
Jednym z założeń smart villages, zaczerpniętym z koncepcji smart city, jest takie wykorzystanie nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych, które w optymalny sposób wykorzystuje istniejące zasoby – w tym rozumieniu inteligentna wieś działa w zgodzie z ideą rozwoju zrównoważonego. Jednym z problemów, jakie występują na obszarach wiejskich jest efektywna gospodarka odpadami. Kreuje ona problemy środowiskowe, związane z nieodpowiednim składowaniem odpadów, dzikimi wysypiskami śmieci etc., problemy finansowe i zarządcze związane z organizacją systemu odbioru i utylizacji odpadów przez samorządy oraz problemy mieszkańców np. w wyniku niedopasowanego harmonogramu odbioru odpadów w stosunku do rzeczywistych potrzeb. W celu zmniejszenia oddziaływania tych problemów możliwe są do zastosowania inteligentne systemy (np. czujniki poziomu odpadów w kontenerach).
Spodziewanym rezultatem przeprowadzonego konkursu jest zebranie informacji na temat podjętych w tym zakresie inicjatyw (lub pomysłów tego typu rozwiązań), co z kolei wiąże się z upowszechnianiem wiedzy nt. wykorzystania nowoczesnych technologii w codziennym życiu społeczności lokalnych.
Jednym z wiodących założeń koncepcji inteligentnych wsi jest przezwyciężanie odległości, jakie dzielą mieszkańców wielu peryferyjnie położonych wsi do najbliższych miejsc pracy, usług, czy rozrywki. W związku z tym, proponuje się takie rozwiązania, w których wykorzystując technologie informacyjno-komunikacyjne można będzie korzystać z usług (np. e-zdrowie, e-zakupy, e-opieka), uczyć się (e-learning), prowadzić biznes i współpracować (szybki internet, co-working), jak również wdrażać nowoczesne rozwiązania w codziennym życiu mieszkańców (inteligentne: oświetlenie, gospodarka odpadami, pomiary jakości powietrza etc.). Nowoczesne technologie cyfrowe mogą być czynnikiem podnoszenia poziomu i jakości życia na wsi i stanowić czynnik inkluzyjny.
Koncepcja SMART VILLAGE
Znaczna liczba mieszkańców wsi pozbawionych szans realizacji potrzeb na oczekiwanym poziomie, bezsilność i marginalizacja niektórych grup społecznych oraz inne negatywne zjawiska społeczno-gospodarcze powodują, że nieustannie poszukiwana jest odpowiedź na pytanie, co zrobić, aby podnieść poziom życia ludności wiejskiej. Próba znalezienia rozwiązań zmierzających do poprawy sytuacji ekonomicznej i społecznej grup defaworyzowanych wymaga nie tylko przedstawienia możliwych sposobów, lecz także identyfikacji czynników oraz przyczyn nierealizowania potrzeb. Charakterystyczny dla współczesności wzrost gospodarczy oraz innowacje w sferze produktów i usług powiązany z pojawianiem się grup, które nie mogą w pełni korzystać z dobrodziejstw związanych z poprawą kondycji i unowocześnianiem się gospodarki, jest czynnikiem przesądzającym o konieczności działań zmierzających do poprawy sytuacji ludności wiejskiej. Zważywszy, że na wsi odsetek osób nierealizujących swoich potrzeb jest nawet trzykrotnie wyższy niż w mieście, należy zaprojektować działania, które poprawiałyby sytuację mieszkańców wsi. Jednym z czynników sprzyjającym poprawie poziomu i jakości życia jest idea smart village (inteligentnych wsi).
Sama koncepcja smart village jest nowym, ale jednocześnie niezwykle aktualnym problemem badawczym zmierzającym do poprawy konkurencji i rozwoju obszarów wiejskich i stanowi odpowiedź na wdrażaną ideę smart city. Jej założeniem jest zapobieżenie dalszej polaryzacji na linii wieś-miasto. Inteligentna, zrównoważona i innowacyjna wieś, która wykorzystuje technologie informacyjno-komunikacyjne w celu poprawy jakości i poziomu życia jej mieszkańców nie musi pozostawać wyłącznie w gestii futurystów. Już dzisiaj można zauważyć przykłady działań i inicjatyw związanych z rewitalizacją wiejskich usług poprzez innowacje cyfrowe i społeczne.
W definicji proponowanej przez Komisję Europejską można wyczytać, że „w Inteligentnych Wioskach tradycyjne i nowe sieci i usługi są wzmacniane za pomocą technologii cyfrowych, technologii telekomunikacyjnych, innowacji i lepszego wykorzystania wiedzy, z korzyścią dla mieszkańców i przedsiębiorstw. Technologie cyfrowe i innowacje mogą wspierać jakość życia, wyższy standard życia, usługi publiczne dla obywateli, lepsze wykorzystanie zasobów, mniejszy wpływ na środowisko oraz nowe możliwości dla wiejskich łańcuchów wartości w zakresie produktów i ulepszonych procesów. Koncepcja inteligentnych wiosek nie proponuje rozwiązania uniwersalnego. Jest wrażliwa terytorialnie, oparta na potrzebach i potencjale danego terytorium i kierowana strategicznie, wspierana przez nowe lub istniejące strategie terytorialne” (EU Action for Smart Villages 2017).
Promocja idei inteligentnych wiosek może przyczynić się nie tylko do poprawy jakości i poziomu życia na wsi, ale przede wszystkim może hamować proces depopulacji i starzenia się obszarów wiejskich. Wyludnianie się wsi można złagodzić, oferując jej młodym mieszkańcom szanse rozwojowe, które mają ich rówieśnicy z miast. Szanse te można zwiększyć pobudzając nie tylko mobilność młodych osób, ale przede wszystkim tworząc warunki zwiększania dobrobytu na wsi. Część naukowców podziela pogląd, że „głównym wyzwaniem jest pokonanie barier w dostępie do rynku odległości pomiędzy stosunkowo małą liczbą osób. Oznacza to, że również cyfryzacja wymaga dostosowanych koncepcji, modeli biznesowych i rozwiązań, które muszą dążyć do ogólnej poprawy dobrobytu ludności wiejskiej” (Zavratnik, Kos, Stojmenova Duh, Smart Villages: Comprehensive Review of Initiatives and Practices. Sustainability, 10 , 2018).
Idea smart village jest szczególnie istotna z punktu widzenia obszarów peryferyjnych, które borykają się z trudnościami w dostępie do pracy, rynków zbytu, czy mniejszą mobilnością. Może być ona źródłem nowych miejsc pracy, jednak niezbędne przy tym jest zdobywanie nowych kompetencji oraz wiedzy mogącej sprostać wyzwaniom społeczeństwa cyfrowego. Przemiany cyfrowe i w sferze nowoczesnych form komunikacji nie mogą zatem omijać obszarów wiejskich, stąd w odpowiedzi na wyzwania współczesnej wsi zdecydowaliśmy się zgłosić niniejszy wniosek, licząc na to, że będzie on czynnikiem wzrostu inkluzji oraz pobudzi innowacje cyfrowe na obszarach wiejskich.