Diagnoza przyczyn ubóstwa energetycznego w województwie mazowieckim
Opracowanie Diagnozy przyczyn ubóstwa energetycznego na Mazowszu miało na celu określenie skali ubóstwa energetycznego w województwie mazowieckim wraz z charakterystyką tego zjawiska. Zidentyfikowano i poddano analizie czynniki, które w największym stopniu determinują ubóstwo energetyczne. W celu rozpoznania zjawiska ubóstwa energetycznego w województwie mazowieckim przeprowadzono reprezentatywne badania wśród mieszkańców we wszystkich powiatach województwa mazowieckiego. Badaniu poddano także beneficjentów pomocy społecznej, aby zdiagnozować i scharakteryzować przejawy nakładania się niekorzystnych zjawisk społecznych w postaci problemów, które wymagają korzystania ze wsparcia pomocy społecznej oraz problemu ubóstwa energetycznego. W opracowaniu zawarto także rekomendacje dla instytucji przeciwdziałających zjawisku ubóstwa. Diagnozę przeprowadzono latem 2023 roku. Objęto nią mieszkańców województwa mazowieckiego i zrealizowano na próbie 2000 osób, wykorzystując technikę badawczą CAWI i CATI. Natomiast badanie beneficjentów ośrodków pomocy społecznej zrealizowano na próbie 625 osób przy wykorzystaniu techniki PAPI oraz indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI). Przeprowadzone badanie wykazało, że liczba osób dotkniętych ubóstwem energetycznym na Mazowszu waha się od 7,1 do 38,1% mieszkańców regionu, w zależności od przyjętego wskaźnika pomiaru ubóstwa. O skali ubóstwa energetycznego w województwie świadczy to, że aż dwie piąte mieszkańców regionu doświadcza trudności z zaspokojeniem potrzeb energetycznych. Jednej trzeciej sięga też odsetek osób, które deklarują ich spełnienie pod warunkiem ograniczenia zużycia energii. Odnotować trzeba także, że co czwarty badany mieszka w budynkach, które nie są w dobrym stanie technicznym: nie są ocieplone, mają nieszczelne okna, nie mogą być dobrze doświetlone lub są w nich przeciekające, gnijące elementy konstrukcji. Należy również odnotować, że różne przejawy ubóstwa energetycznego przekładają się na stan zdrowia ludności – niemal połowa respondentów wskazała, że odczuwa negatywne skutki zdrowotne nieodpowiedniej temperatury w mieszkaniu. Na wszystkie te elementy nakłada się umiarkowana świadomość ekologiczna badanych. Podsumowując, przeprowadzona procedura badawcza umożliwiła przeanalizowanie wielu czynników, które pozwoliły wskazać, że osoby zagrożone ubóstwem energetycznym można wyróżnić uwzględniając czynniki techniczne (wynikające m.in. ze stanu technicznego budynku, rodzaju i kondycji nośnika energii) i czynniki społeczno-ekonomiczne (m.in. źródło utrzymania, wysokość dochodów, wiek). Osoby dotknięte ubóstwem energetycznym na Mazowszu to: mieszkańcy obszarów wiejskich, utrzymujący się z niezarobkowych źródeł oraz z rolnictwa, – 6 – będący w najtrudniejszej sytuacji finansowej, prowadzący jednoosobowe gospodarstwa domowe, a także mieszkańcy, których gospodarstwa składają się z 5 lub więcej osób oraz zajmujące budynki cechujące się niską efektywnością energetyczną.