Badanie ewaluacyjne pt. „Wpływ polityki spójności na rozwój obszarów wiejskich”

Zespół projektowy: konsorcjum IRWIR PAN oraz Wolański sp.z.o.o.

  • dr hab. Monika Stanny
  • dr Michał Wolański
  • dr Maciej Stawicki
  • Agata Brzóska
  • Łukasz Komorowski
  • Paulina Kozłowska
  • Mateusz Pieróg

Eksperci merytoryczni:

  • Prof. dr hab. Andrzej Rosner
  • Prof. dr hab. Maria Halamska

Instytucja zamawiająca: Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju [nr umowy BDG-V.2611.89.2018.KR]

Okres realizacji: kwiecień – październik 2019 r.

Cel, przedmiot, metoda, zakres czasowy i przestrzenny badania.

Celem badania była ocena wpływu realizacji polityki spójności 2007-2013 oraz 2014-2020 na rozwój obszarów wiejskich. W ramach badania wykonano również pogłębioną ocenę efektów realizacji, ocenę wewnętrznej spójności i komplementarności interwencji oraz działań ukierunkowanych na rozwój obszarów wiejskich wdrażanych w ramach polityki spójności w perspektywie 2007-2013 oraz 2014-2020. Zdefiniowano także kierunki wsparcia po 2021 roku oraz potencjalne bariery.

Przedmiotem badania były wszystkie programy operacyjne realizowane w ramach NSRO 2007-2013 oraz UP 2014-2020. Dodatkowo, w zależności od dostępności danych, uwzględniono także inne niż ww. dokumenty programowe i strategiczne związane z rozwojem obszarów wiejskich (np. WPR).

Zastosowano następujące metody badawcze: przegląd literatury, spotkanie warsztatowe z przedstawicielami Zamawiającego, konstrukcja modeli logicznych, panel ekspertów, analiza danych zastanych, wywiady IDI, analiza metodą kontrfaktyczną Stratified Propensity Score Matching (SPSM) oraz studia przypadków.

Sprawdzeniu poddanych zostało szereg hipotez wypracowanych w toku badania. Ich zakres tematyczny odpowiadał na następujący problem badawczy: Czy i w jaki sposób działania prowadzone w ramach PS w latach 2007-2018 wpłynęły na zmiany na obszarach wiejskich, w szczególności w zakresie:

a)  warunków życia mieszkańców obszarów wiejskich, w tym m.in. dostępu do usług publicznych, dostępności komunikacyjnej,

b) prowadzenia działalności gospodarczej oraz przedsiębiorczości,

c)  sytuacji na rynku pracy,

d)  propagowania dziedzictwa kulturowego,

e)  ochrony środowiska naturalnego,

f)   wyhamowania odpływu migracyjnego (zwłaszcza kobiet i osób młodych) z obszarów o niskiej gęstości zaludnienia,

g)   inkluzyjnego rozwoju obszarów wiejskich, przezwyciężającego utrwalony przez lata podwójnie spolaryzowany terytorialnie porządek: na osi wschód-zachód i osi centrum-peryferie.

W badaniu uwzględniono 2170 gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, które w wyniku przeprowadzonej segmentacji – w ramach metody SPSM – zostały podzielone na 5 grup gmin podobnych do siebie pod względem wybranych cech społeczno-gospodarczych przed poddaniem ich interwencji zewnętrznej (polityki spójności).

czytaj całość na stronach IRWiR PAN