Programy Rynku Pracy

W Informatorze prezentowane są następujące programy rynku pracy:

· pośrednictwo pracy
· poradnictwo zawodowe
· klub pracy
· szkolenia
· pożyczki
· prace interwencyjne
· roboty publiczne
· programy specjalne

Pośrednictwo pracy polega na udzielaniu pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w znalezieniu pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach zawodowych. Pośrednictwo pracy prowadzone jest nieodpłatnie przez powiatowe urzędy pracy.

Powiatowy urząd pracy przyjmuje od pracodawców oferty pracy i udostępnia je osobom zainteresowanym, poprzez umieszczenie na tablicy ogłoszeń w swojej siedzibie oraz w internetowej bazie ofert pracy. Obecnie funkcję internetowej bazy ofert pracy pełni baza centralna baza ofert pracy (www.psz.praca.gov.pl -› poszukujący pracy -› sprawdź naszą bazę ofert). Powiatowe urzędy pracy zobowiązane są do podawania do publicznej wiadomości każdego wolnego miejsca pracy zgłoszonego przez pracodawcę.

Pośrednictwo pracy realizowane jest zgodnie z zasadami: dostępności, dobrowolności, równości i jawności, przez co należy rozumieć, że dostęp do tych usług może mieć każdy bezrobotny, poszukujący pracy i pracodawca, a korzystanie z usługi jest dobrowolne i niezależne od płci, wieku, niepełnosprawności, rasy, pochodzenia etnicznego, narodowości, orientacji seksualnej, przekonań politycznych, wyznania, religii lub przynależności związkowej osoby zainteresowanej.

Pracodawca zgłaszający się do powiatowego urzędu pracy może zgłosić ofertę pracy w jednej z dwóch form:

• Jako ofertę niezawierającą danych umożliwiających identyfikację pracodawcy.

  Taka oferta nie zawiera danych teleadresowych pracodawcy jest jednak upowszechniana przez urząd pracy. Na podstawie znajomości wymagań określonych w ofercie i kwalifikacji posiadanych przez osoby bezrobotne czy poszukujące pracy pośrednik pracy dokonuje wstępnego doboru kandydatów i kieruje ich na rozmowę do pracodawcy, który zgłosił ofertę. Skierowanie do pracodawcy może otrzymać także osoba, która jest zainteresowana ofertą i sama zgłosi się do pośrednika pracy, musi jednak spełniać oczekiwania pracodawcy i być zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy.

• Jako ofertę zawierającą dane identyfikacyjne pracodawcy.

  Pracodawca zgłaszający ofertę w tej formie nie oczekuje od powiatowego urzędu pracy pomocy w doborze kandydatów, a zależy mu tylko na możliwości udostępnienia oferty zainteresowanym. Oferta taka zawiera dane teleadresowe, które umożliwiają osobom zainteresowanym samodzielne skontaktowanie się z pracodawcą, bez udziału pośrednika pracy. Z ofert tych mogą korzystać zarówno osoby zarejestrowane jako bezrobotni i poszukujący pracy jak i te, które nie są zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy.

Powiatowe urzędy pracy organizują także specjalistyczne formy pośrednictwa – giełdy pracy i targi pracy.

• Giełda pracy to spotkanie pracodawców z dobranymi przez pośrednika pracy osobami bezrobotnymi lub poszukującymi pracy, które posiadają kwalifikacje wymagane na stanowiskach pracy zgłoszonych przez tych pracodawców. Pracodawcy w trakcie trwania giełdy sami przeprowadzają rozmowy z bezrobotnymi i rekrutują ich do pracy.
• Targi pracy są organizowane przez powiatowe urzędy pracy i dają możliwość zaprezentowania przez pracodawców ofert pracy. W czasie targów prowadzone są rozmowy rekrutacyjne.

Poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa ma na celu pomoc osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w planowaniu i organizowaniu życia zawodowego. Doradcy zawodowi pomagają osobom mającym trudności z podjęciem lub realizacją decyzji zawodowych. Trudności te mogą mieć związek z brakiem umiejętności oceny własnych możliwości zawodowych, przewidywania skutków własnych wyborów związanych z pracą czy korzystania z informacji o rynku pracy itp. Doradcy pomagają osobom, które chcą się przekwalifikować się lub podjąć działalność gospodarczą, zamierzają powrócić na rynek pracy, podjąć dalszą naukę itp. W procesie poradnictwa doradcy wykorzystują czasami testy, najbardziej popularne toKwestionariusz Zainteresowań Zawodowych i Bateria Testów Uzdolnień Ogólnych. 
Usługa poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej świadczona jest przez powiatowe urzędy pracy oraz przez centra informacji i planowania kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy.

Usługa poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej świadczona jest w kilku formach:

• porady indywidualnej
• porady grupowej
• informacji zawodowej indywidualnej
• informacji zawodowej grupowej

Osoba, która nie potrzebuje porady zawodowej, a jedynie chce zdobyć informacje niezbędne w procesie realizacji planów zawodowych, może skorzystać z zasobów informacji zawodowej. Informacja zawodowa to pewien zakres wiedzy przydatnej w poszukiwaniu zatrudnienia, planowaniu drogi zawodowej i adaptacji zawodowej. 

W urzędach pracy dostępne są różne informacje zawodowe:

• Informacja o zawodach – zawiera opisy czynności, zadań, wymagań, dróg kształcenia i podnoszenia kwalifikacji w poszczególnych zawodach,
• Informatory o szkołach różnego typu – o zasięgu lokalnym, regionalnym i krajowym.
• Katalogi instytucji szkoleniowych – zawierają m.in. informacje o tematach, wymaganiach, warunkach, czasie trwania i kosztach szkoleń realizowanych przez różne instytucje.
• Informacje o lokalnym rynku pracy – zawierają m.in. dane o bezrobociu w podziale na zawody, informacje o ofertach pracy, prognozy dotyczące poszczególnych zawodów.
• Wykazy instytucji doradczych, administracyjnych, ekonomicznych, wspomagających uruchomienie działalności gospodarczej.
• Inne informatory, poradniki, katalogi, wzory podań, życiorysów, listów motywacyjnych itp.
• Filmy video o zawodach oraz filmy instruktażowe np.: jak rozmawiać z pracodawcą.

W urzędach pracy dostępny jest także program komputerowy DORADCA 2000, który umożliwia dostęp do różnorodnego typu informacji zawodowej. Program ten w części przeznaczonej dla wszystkich użytkowników dostępny jest również poprzez sieć internetową pod adresemhttps://doradca.praca.gov.pl.
Poradnictwo zawodowe jest skierowane także do pracodawcóww formie pomocy w doborze kandydatów do pracy, w szczególności na udzielaniu informacji i doradztwie w tym zakresie.

Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy to usługa świadczona przez powiatowe urzędy pracy w ramach klubów pracy oraz przez centra informacji i planowania kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy, polegająca na przygotowaniu bezrobotnych i poszukujących pracy do lepszego radzenia sobie na rynku pracy w poszukiwaniu i podejmowaniu zatrudnienia. Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy świadczą liderzy klubu pracy.

Pomoc w aktywnym poszukiwaniu realizowana jest w trzech formach:

• szkoleń z zakresu umiejętności poszukiwania pracy,
• zajęć aktywizacyjnych,

• dostępu do informacji i elektronicznych baz danych służących uzyskaniu umiejętności poszukiwania pracy i samozatrudnienia.

Szkolenia i zajęcia aktywizacyjne przeznaczone są dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Z ostatniej formy korzystać mogą wszyscy zainteresowani niezależnie od tego czy są zarejestrowani w urzędzie pracy.

Szkolenie z zakresu umiejętności poszukiwania pracy trwa trzy tygodnie. Prowadzone jest zgodnie z jednolitym programem, w ramach którego dwa pierwsze tygodnie to zajęcia warsztatowe a trzeci tydzień przeznaczony jest w znacznej części na samodzielne próby poszukiwania przez uczestników pracy.

Zajęcia aktywizacyjne realizowane są również w formie warsztatowej, trwają jeden lub kilka dni i dotyczą wybranego, jednorodnego problemu.

Uczestnictwo w szkoleniu z zakresu umiejętności poszukiwania pracy lub w zajęciach aktywizacyjnych zwiększa szansę na znalezienie pracybowiem uczy nowych umiejętności przydatnych w poszukiwaniu pracy, podnosi we własne możliwości, a także uświadamiają, że warto być osobą aktywną.

Inne programy wspierące zatrudnienie

Szkolenia polegają na udzieleniu pomocy osobom bezrobotnym i zagrożonym utratą pracy w uzyskaniu kwalifikacji dostosowanych do potrzeb rynku pracy i obejmują:

· przyuczanie do zawodu
· przekwalifikowanie (zmianę zawodu)
· podwyższenie kwalifikacji zawodowych
· naukę umiejętności poszukiwania i uzyskania zatrudnienia

Skierowana na szkolenie może być każda osoba zarejestrowana w urzędzie pracy, która spełnia przynajmniej jeden z poniższych warunków:

– nie ma żadnych kwalifikacji zawodowych,
– ma kwalifikacje niedostosowane do potrzeb rynku pracy,
– utraciła zdolność do wykonywania pracy w dotychczasowym zawodzie,
– jest w okresie wypowiedzenia pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
– jest osobą zwolnioną z zawodowej służby wojskowej w wyniku restrukturyzacji i nie ma prawa do świadczeń emerytalno-rentowych w pełnej wysokości,
– jest zatrudniona w zakładzie, którego upadłość ogłoszono (jest w stanie likwidacji),
– otrzymuje świadczenia socjalne przysługujące górnikom,
– pobiera gwarantowany zasiłek okresowy z pomocy społecznej,
– ma przyznaną przez ZUS rentę szkoleniową;

· okres trwania szkolenia nie powinien być dłuższy niż 6 m-cy;

· koszt szkolenia pokrywany jest z Funduszu Pracy (na wniosek osoby bezrobotnej możliwe jest dofinansowanie szkolenia z innych źródeł);

· w trakcie szkolenia przysługuje dodatek szkoleniowy (o ile osobie bezrobotnej nie przysługuje prawo do innego wyższego świadczenia pieniężnego np. stypendium, dieta);

· inicjatorem skierowania na szkolenie może być urząd pracy lub osoba bezrobotna, jeżeli po szkoleniu ma zapewnione miejsce pracy, możliwe jest także skierowanie na szkolenie z inicjatywy innej organizacji lub instytucji pokrywającej część kosztów tego szkolenia.

Pożyczki szkoleniowe mogą otrzymać osoby bezrobotne lub żołnierze rezerwy, a ich celem jest umożliwienie podjęcia pracy na stanowiskach wymagających szczególnych kwalifikacji. Wysokość pożyczki nie może przekraczać 4-krotnego przeciętnego wynagrodzenia. Pożyczka jest nieoprocentowana. Okres spłaty pożyczki może wynosić do 18 m-cy od ustalonego w umowie dnia zakończenia szkolenia. Szkolenie finansowane z pożyczki nie powinno trwać dłużej niż 6 m-cy.

Prace interwencyjne polegają na tworzeniu przez pracodawców (przy pomocy urzędów pracy) nowych miejsc pracy dla bezrobotnych. Starosta zawiera umowę z pracodawcą, który zobowiązuje się do zatrudnienia określonej liczby bezrobotnych na czas 6 (lub 12) miesięcy, a w zamian otrzymuje zwrot części kosztów poniesionych na wynagrodzenia tych pracowników oraz składki na ubezpieczenie społeczne. Prace interwencyjne pozwalają na okresową aktywizację zawodową bezrobotnych, a szczególnie osób:

· długotrwale bezrobotnych, tj. pozostających bez pracy ponad 12 miesięcy,
· bezrobotnych samotnie wychowujących dzieci,
· których małżonek jest również bezrobotnym.

Prace interwencyjne stwarzają również szansę na stałe zatrudnienie. Starosta może bowiem przyznać pracodawcy jednorazową refundację, jeżeli:

· skierowanego bezrobotnego po ustaniu prac interwencyjnych, zatrudni na dalsze 6 m-cy, |
· podpisze z bezrobotnym po ustaniu prac interwencyjnych umowę o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy.

Roboty publiczne to zatrudnienie osoby bezrobotnej w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy przy wykonywaniu prac organizowanych przez samorządy terytorialne, administrację rządową, a także instytucje użyteczności publicznej.

Roboty publiczne są organizowane w szczególności w ramach:

· realizowanych przez gminy, powiaty, województwa, regiony inwestycji infrastrukturalnych
· zadań związanych z opieką społeczną i obsługą bezrobotnych.

Starosta może przyznać zakładowi organizującemu roboty publiczne (na każdego skierowanego bezrobotnego) zwrot części wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenie społeczne.

Roboty publiczne są skuteczną formą pomocy bezrobotnym i pracodawcom. Podjęcie nawet czasowej pracy zachęca do dalszych poszukiwań, pozwala bezrobotnym uaktywnić się zawodowo – być pracownikiem.

Programami specjalnymi mogą być objęte osoby, które ze względu na niskie lub nieatrakcyjne na rynku pracy kwalifikacje zawodowe oraz trudną sytuację na lokalnym rynku pracy są zagrożone długotrwałym bezrobociem. Programy specjalne mają na celu:

· inspirowanie zatrudnienia uczestników programu,
· wspieranie tworzenia dodatkowych miejsc pracy dla osób objętych programami,
· aktywizację zawodową uczestników programu.

Programami specjalnymi mogą być objęci:

– bezrobotni,
– pracownicy w okresie wypowiedzenia pracy, z przyczyn dotyczących zakładu pracy,
– poszukujący pracy otrzymujący świadczenia socjalne lub zasiłek socjalny.

Cechą charakterystyczną programów specjalnych jest możliwość łączenia różnych programów rynku pracy.

Programy specjalne są finansowane ze środków Funduszu Pracy, ale mogą być także finansowane ze środków organizacji i instytucji współdziałających.