Wieś polska 1918-2018 W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości – M. Halamska

Warszawa 2020, 247 s.

Wydawca
Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
Partner wydawniczy
Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.

ISBN 978–83-66470-54-5
DOI 10.7366/9788366470545

Książkę można nabyć Wydawnictwie Naukowym Scholar

Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” w latach 2017–2019
Partnerem w projekcie jest Główny Urząd Statystyczny
Publikacja wsparta przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej oraz Fundację Wspomagania Wsi

Praca prof. Marii Halamskiej, pomyślana jako synteza wiedzy o polskiej wsi widzianej z perspektywy ostatnich stu lat, jest oryginalnym dokonaniem naukowym. Czytelnicy otrzymują odkrywcze, klarownie przedstawione, pogłębione kompendium. Monografia Marii Halamskiej zyskuje w polskich naukach społecznych trwałe miejsce, staje się dla badaczy wsi książką – moim zdaniem – niezbędną. Autorka w jednym tomie mieści bogatą, subtelnie wycieniowaną, społeczną historię polskiej wsi ostatniego stulecia.

Z recenzji prof. Rocha Sulimy

Książka jest autorską syntezą, opartą przede wszystkim na analizach wykonanych w ramach projektu „Ciągłość i zmiana – sto lat rozwoju wsi i rolnictwa Polski”, realizowanego w latach 2015–2020 w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.

SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE   9

1. Cel monografii i jej źródła   9
2. XIX stulecie w dziejach polskiej wsi, czyli podłoże współczesności     10
3. „Długie trwanie” i sposób jego analizy   12
4. Problemy analizy i opisu   15

1. LUDNOŚĆ WIEJSKA: EWOLUCJA STRUKTUR DEMOGRAFICZNYCH I SPOŁECZNYCH   21

1. Zmiany liczebności ludności wiejskiej i jej struktury demograficznej   21
2. Zmiany poziomu i struktury wykształcenia  28
3. Zmiany struktury społeczno-zawodowej na wsi   30
4. Źródła utrzymania ludności wiejskiej   49
5. Ludność wiejska – rytm(y) ewolucji   55

2. WIEJSKA GOSPODARKA: OD ROLNICZEJ DO WIELOFUNKCYJNEJ  58

1. Gospodarka wiejska, czyli…   58
2. Rolnictwo: jego rozwój i zmieniające się funkcje   62
3. Wiejska gospodarka nierolnicza   94
4. Gospodarka wiejska – mechanizmy procesu zmian   97

3. WIEJSKIE SPOŁECZNOŚCI   101

1. „Wiejskie terytoria”: wioska, parafia, terytorium władzy   102
2. Mieszkańcy: swoi i „inni”   109
3. Instytucje „sprawiające, że całość jest wewnętrznie zintegrowana…”   115
4. „Pewien stopień psychicznego zespolenia”   143

4. WIEJSKOŚĆ W POLSKIM SPOŁECZEŃSTWIE   147

1. Kultura wsi: kultura chłopska, kultura ludowa, …kulturowy patchwork?  148
2. „Politykowanie” wsi   164
3. Wiejska przestrzeń jako kadr i moderator procesów społecznych  183

ZAKOŃCZENIE: CZAS, ZMIANY, CIĄGŁOŚĆ NA EUROPEJSKICH PERYFERIACH  208

1. Czas(y) społeczny/e   208
2. Zmiany i ciągłość   209
3. „Społeczna konfiguracja rolnictwa” w stuletnich dziejach Polski  213
4. Zachodnia uniwersalność czy peryferyjna specyfika?   219

BIBLIOGRAFIA   225
INDEKS NAZWISK   243