Wieś polska 1918-2018 W poszukiwaniu źródeł teraźniejszości – M. Halamska

Warszawa 2020, 247 s.
Wydawca
Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
Partner wydawniczy
Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o.
ISBN 978–83-66470-54-5
DOI 10.7366/9788366470545
Książkę można nabyć Wydawnictwie Naukowym Scholar
Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” w latach 2017–2019
Partnerem w projekcie jest Główny Urząd Statystyczny
Publikacja wsparta przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej oraz Fundację Wspomagania Wsi
Praca prof. Marii Halamskiej, pomyślana jako synteza wiedzy o polskiej wsi widzianej z perspektywy ostatnich stu lat, jest oryginalnym dokonaniem naukowym. Czytelnicy otrzymują odkrywcze, klarownie przedstawione, pogłębione kompendium. Monografia Marii Halamskiej zyskuje w polskich naukach społecznych trwałe miejsce, staje się dla badaczy wsi książką – moim zdaniem – niezbędną. Autorka w jednym tomie mieści bogatą, subtelnie wycieniowaną, społeczną historię polskiej wsi ostatniego stulecia.
Z recenzji prof. Rocha Sulimy
Książka jest autorską syntezą, opartą przede wszystkim na analizach wykonanych w ramach projektu „Ciągłość i zmiana – sto lat rozwoju wsi i rolnictwa Polski”, realizowanego w latach 2015–2020 w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE 9
1. Cel monografii i jej źródła 9
2. XIX stulecie w dziejach polskiej wsi, czyli podłoże współczesności 10
3. „Długie trwanie” i sposób jego analizy 12
4. Problemy analizy i opisu 15
1. LUDNOŚĆ WIEJSKA: EWOLUCJA STRUKTUR DEMOGRAFICZNYCH I SPOŁECZNYCH 21
1. Zmiany liczebności ludności wiejskiej i jej struktury demograficznej 21
2. Zmiany poziomu i struktury wykształcenia 28
3. Zmiany struktury społeczno-zawodowej na wsi 30
4. Źródła utrzymania ludności wiejskiej 49
5. Ludność wiejska – rytm(y) ewolucji 55
2. WIEJSKA GOSPODARKA: OD ROLNICZEJ DO WIELOFUNKCYJNEJ 58
1. Gospodarka wiejska, czyli… 58
2. Rolnictwo: jego rozwój i zmieniające się funkcje 62
3. Wiejska gospodarka nierolnicza 94
4. Gospodarka wiejska – mechanizmy procesu zmian 97
3. WIEJSKIE SPOŁECZNOŚCI 101
1. „Wiejskie terytoria”: wioska, parafia, terytorium władzy 102
2. Mieszkańcy: swoi i „inni” 109
3. Instytucje „sprawiające, że całość jest wewnętrznie zintegrowana…” 115
4. „Pewien stopień psychicznego zespolenia” 143
4. WIEJSKOŚĆ W POLSKIM SPOŁECZEŃSTWIE 147
1. Kultura wsi: kultura chłopska, kultura ludowa, …kulturowy patchwork? 148
2. „Politykowanie” wsi 164
3. Wiejska przestrzeń jako kadr i moderator procesów społecznych 183
ZAKOŃCZENIE: CZAS, ZMIANY, CIĄGŁOŚĆ NA EUROPEJSKICH PERYFERIACH 208
1. Czas(y) społeczny/e 208
2. Zmiany i ciągłość 209
3. „Społeczna konfiguracja rolnictwa” w stuletnich dziejach Polski 213
4. Zachodnia uniwersalność czy peryferyjna specyfika? 219
BIBLIOGRAFIA 225
INDEKS NAZWISK 243